Waarom Chuck Berry zo belangrijk was voor The Beatles

Afgelopen week overleed Chuck Berry. Om met Brian Ray, gitarist uit de band van Paul McCartney te spreken: Goodnight to America's first Rock 'n' Roll Poet, who left the stage at 90 years young. Wat een imposante leeftijd, wat een staat van dienst. Het voelt bijna als een opluchting om te kunnen constateren dat er ook nog mensen in de muziekwereld zijn, die gewoon hoogbejaard worden, na het debacle van 2016. Dat neemt niet weg dat de dood van Chuck Berry inslaat als een bom. Om wat hij betekende voor de ontwikkeling van de popmuziek, om zijn invloed op generaties muzikanten, om zijn invloed op die andere iconen: The Beatles.

John Lennon en Chuck Berry in februari 1972

Het regende reacties

Vanuit het Beatleskamp regende het deze week reacties. Iedereen wilde zijn respect betuigen en zijn herinneringen aan Chuck delen. Ringo Starr reageerde snel op zijn Twitter-account en noemde Chuck daarbij Mr. Rock 'n' Roll, met de gebruikelijke RIP's en peace and love-boodschap. De erven Harrison meldden trots dat The Beatles in 1964 kozen om hun allereerste concert in de Verenigde Staten te openen met een Chuck Berry-nummer, gezongen door George Harrison.

Het Lennon-kamp was er ook vlot bij, met een veelzeggende oude quote van John Lennon over zijn grote voorbeeld:

Die laatste quote las Lennon overigens van de autocue. Het was niet zijn eigen bedenksel, maar hij las de woorden overduidelijk met plezier voor. Ook John's zoons Julian en Sean eerden Berry deze week op social media. Julian refereerde aan de uitspraak van zijn vader en deelde bovendien een persoonlijke herinnering:

De jonge Beatles waren fans van Chuck Berry

Was er ook maar één andere act die zoveel impact had op de jonge John, Paul, George en Ringo? Ik denk het niet. Natuurlijk waren er Elvis, Buddy Holly, Carl Perkins en Little Richard. Samen met Chuck waren deze vroege pioniers belangrijk voor de muzikale vorming van The Beatles als band. Maar Chuck had toch wel een heel speciaal plekje bij The Fab 4. Of het direct al zijn geëngageerde teksten waren, die een aantrekkingskracht op de jonge Beatles hadden, betwijfel ik. Het was vermoedelijk de enorme drive die uit zijn nummers sprak, samen met het ritmische, staccato en opzwepende gitaarspel dat de luisteraar al vanaf menig intro meenam. Het waren niet alleen The Beatles die gegrepen werden door Chuck Berry. Ook The Rolling Stones, The Yardbirds en veel andere Britse bands omarmden het werk van de Amerikaanse muzikant.

Chuck en zijn beroemde Duck Walk

Berry verscheen op de setlist van The Beatles
Al snel vonden de nummers van Berry een plekje in de setlist van de (premature) Beatles. In de periode 1957-1966 speelde de band tijdens optredens in ieder geval de volgende nummers: Roll Over Beethoven, Sweet Little Sixteen, Johnny B. Goode, Maybelle, Rock and Roll Music, Almost Grown, Carol, Little Queenie, Reelin' and Rockin', Thirty Days, Vacation Time, Memphis Tennessee, Too Much Monkey Business, I Got To Find My Baby en I'm Talking About You. Voordat de band grote stadions wist te vullen, klonken Berry's nummers al in The Cavern Club en op de Hamburgse podia. Als zenuwachtige broekies speelden ze Memphis Tennessee tijdens hun befaamde (en mislukte) Decca-auditie op 1 januari 1962 in Londen. Hoe klonk dat? [filmpje]

De liedjes van Chuck Berry verschenen op officiële Beatlesalbums

The Beatles leken overigens een zwak te hebben voor Roll Over Beethoven en Rock 'n' Roll Music. Het waren deze nummers die later op officiële albums verschenen. Zo kreeg Roll Over Beethoven een plek op With The Beatles en vinden we Rock 'n' Roll Music terug op Beatles For Sale. Beide nummers werden ook gespeeld tijdens de grote tournees van respectievelijk 1964 en 1966. Hoe groot The Beatles ook werden, hoezeer hun muzikale interesses zich ook verder ontwikkelden, de muziek van Berry bleef een soort basiswaarde in het repertoire. Op de later uitgebrachte Live At The BBC-albums horen we The Fab 4 ook een groot aantal Chuck-covers spelen. En zelfs in de Get Back-sessies in 1969, toen de spanningen binnen de band hoog opliepen, vormden de liedjes van Chuck Berry een soort verbindend element waarop teruggegrepen kon worden. 

Voor Beatles For Sale werd Berry's Rock 'n' Roll Music opgenomen

Lennon en McCartney leenden stevig van Chuck Berry

The Beatles ging zelfs een stapje verder dan het coveren en opnemen van Chuck Berry-songs. Bewust en onbewust 'leenden' zij teksten en muzikale patronen uit het werk van de Amerikaanse artiest. Paul McCartney kwam er eerlijk voor uit dat hij de drijvende baspartij van I'm Talkin' About You gebruikte voor I Saw Her Standing There. Ook de verwijzing naar een meisje dat 'seventeen' is, lijkt bijna één op één overgenomen. Wie het openingscouplet van Back In The USSR vergelijkt met dat van Chuck Berry's Back In The USA uit 1959, weet genoeg (We just touched ground on an international runway, Jet propelled back home, from overseas to the USA). In het intro van Revolution klinkt juist weer het explosieve gitaarwerk van Chuck Berry door.


Here come old flat op....plagiaat!
John Lennon ging in 1969 nog een stap verder, door in Come Together letterlijk een tekstregel uit een Chuck Berry-nummer te gebruiken: here come old flat top, he come groovin' up... was rechtstreeks afkomstig uit You Cant' Catch Me uit 1956. Het leverde een plagiaat-zaak op, waaruit voor Lennon de verplichting voortkwam het Berry-nummer op te nemen op zijn Rock 'n' Roll-album uit 1975. Als we Berry het nummer horen vertolken, zingt hij de bewuste regels op 1 minuut 11. Het is ook goed te horen hoe Lennon nog meer uit dat liedje leende, zij het wat minder direct. Berry beïnvloedde Lennon voor Come Together door de wat monotone, in de bluestoonladder gezongen, melodielijn [filmpje]:

Plezier en ingehouden trots

Het was John Lennon trouwens die de eer had een microfoon met zijn grote held te delen. In februari 1972 waren John en Yoko een week te gast in de Amerikaanse Mike Douglas-show. Als een soort weekredacteuren mochten ze de gespreksonderwerpen, gasten en het programma van de talkshow bepalen. De Lennons zaten midden in hun politieke periode en drukten stevig hun stempel op de programmering. Zware kost af en toe. Des te groter was de ontlading, het plezier en de haast ingehouden trots in Lennons gezicht toen hij het podium mocht delen met Berry: [filmpje]

McCartney luisterde naar Berry's platen in Lennons slaapkamer

Ook Paul McCartney stak zijn bewondering voor Chuck Berry nooit onder stoelen of banken. Over Johnny B. Goode haalde hij ooit een dierbare jeugdherinnering op. In het Anthology-project vertelde hij: Chuck Berry was another massive influence with Johnny B Goode. We'd go up to John's bedroom with his little record player and listen to Chuck Berry records, trying to learn them. Deze week kwam Paul ook nog met een officiële verklaring naar aanleiding van het overlijden van Berry: 

Chuck Berry sadly passed away over the weekend. He was one of rock 'n' roll's greatest poets. He will be missed but remembered by everyone who ever loved rock 'n' roll. From the first minute we heard the great guitar intro to ‘Sweet Little Sixteen’ we became fans of the great Chuck Berry. His stories were more like poems than lyrics – the likes of ‘Johnny B Goode’ or ‘Maybellene’. To us he was a magician making music that was exotic yet normal at the same time. We learnt so many things from him which led us into a dream world of rock ‘n’ roll music. Chuck was and is forever more one of rock ‘n’ roll’s greatest legends all over the world. I was privileged to meet him in his home town St Louis when I played there on tour and it’s a memory I will cherish forever. It’s not really possible to sum up what he meant to all us young guys growing up in Liverpool but I can give it a try.

Long live rock ‘n’ roll!

Love you Chuck.

Paul

Ook met BBC6 sprak Paul deze week over Chuck Berry. Beluister het radio-interview hier (vanaf 15:11).

Berry rammelde van de honger na een diner met McCartney
Paul ontmoette Chuck Berry dus in 1993 in diens woonplaats St. Louis. Wibo Dijksma van de Fab4Cast voorzag me deze week van meer informatie over deze gebeurtenis. Daaruit begreep ik dat Joe Edwards, een Amerikaans zakenman en goede vriend van Chuck Berry, met Chuck meeging naar een concert van Paul McCartney. Dat concert vond plaats in het Busch Stadium. Chuck wilde Paul graag ontmoeten en in de weken voorafgaand aan het concert werd er geprobeerd om via Pauls management wat te regelen. Edwards herinnerde zich hoe hij met Chuck dineerde, samen met Paul, Linda en de kinderen. McCartney en Berry wisselden volop ervaringen uit over hun carrières. Er hoort nog een leuke anekdote bij het verhaal. Tijdens het concert kregen Chuck en Joe enorme honger. Ze realiseerden zich dat ze net een vegetarische maaltijd met de McCartneys hadden gegeten. We were more meat-and-potatoes-people, aldus Edwards.

Berry, McCartney en Edwards in 1993 in St. Louis

Al gaf Paul Chuck niet een copieus maal te eten, met zijn bewondering voor zijn idool zat het wel goed. Het is echter wel opmerkelijk dat Paul voor zijn Rock 'n' Roll-album Chopa B CCCP geen enkel Chuck Berry-nummer opnam. In het Engelse muziekprogramma Later With Jools Holland, speelde Paul in 1999 een cajun-achtige cover van Berry's Brown Eyed Handsome Man. Dat dan weer wel.  [filmpje]

Hoe Paul McCartney zichzelf opnieuw uitvond dankzij Elvis Costello

We stonden de tweestemmige zang van het nummer My Brave Face te oefenen in de keuken en Paul zong de regel 'Take me to that place'. Ik pakte daarbij de lage tweede stem op 'place' and Paul riep: oh nee, dit is tè. Dat is precies zoals de Beatlesnummers There's A Place of I'll Get You, zo vertelde Elvis Costello ooit. Hij benoemde daarbij de synergie tussen hem en Paul als songschrijvers. Niet eerder, sinds zijn dagen met John Lennon, werkte Paul met iemand die zo aan hem gewaagd was. Die hem uit zijn comfort zone haalde en hem hielp zichzelf opnieuw uit te vinden. Het was Elvis Costello die Paul in zijn kraag greep en eind jaren '80 weer op het goede creatieve spoor zette. Met een prachtig album als resultaat.

Hoe ontstond de magie?

Op 24 maart brengt Paul McCartney dat album, Flowers In The Dirt, opnieuw uit. Als onderdeel van The Paul McCartney Archive Collection. Met de originele plaat, een groot aantal demo's en onuitgebrachte opnamen (waaronder deze demo, die we afgelopen week al mochten horen), een boek en een dvd. De release bevat een deel van het fantastische werk dat Paul McCartney en Elvis Costello samen produceerden. Hoe kwamen deze twee songschrijvers tot hun samenwerking, hoe ontstond de magie en waar haakte Paul McCartney uiteindelijk toch weer af? Daarvoor moeten we terug naar 1987, of eigenlijk eerst naar 1982.

Ierse roots en Schotse roots

Paul ontmoette Elvis Costello begin 1982 in de AIR Studio's in Londen. Beide heren werkten daar tegelijkertijd aan een album. Voor Paul was dat Tug Of War, Elvis maakte opnames voor Imperial Bedroom. Technicus Geoff Emerick, die ook een grote rol had gespeeld bij de opnames van The Beatles, opereerde als een soort vliegende keep tussen beide studio's. Op de dagen dat hij niet voor Costello produceerde, was hij technicus bij McCartneys opnamen. Paul maakte gebruik van good old George Martin als producer voor zijn eigen album. Wanneer je tegelijkertijd in hetzelfde studiocomplex aan het werk bent, kom je elkaar geheid een keer tegen. In de kantine of in de garderobe. McCartney en Costello liepen elkaar dus tegen het lijf en moeten met elkaar in gesprek geraakt zijn. Ongetwijfeld over Liverpool. De plek waar Paul geboren werd en Elvis vanaf zijn 17e woonde. Paul had Ierse roots, Elvis Schotse.

Twee muzikale vaders

Het was niet alleen Liverpool dat hen bond. Paul en Elvis (die geboren werd als Declan MacManus) hadden beiden een muzikale vader. Hun vaders waren ook allebei trompettist en leider van een amusementsorkest. Daarbij is nog sprake van een grappig toeval. Elvis' vader Ross MacManus trad op in dezelfde show als The Beatles. In 1963 sprak John Lennon tijdens de Royal Variety Performance de legendarische woorden: For the people in the cheaper seats: clap your hands and the rest of you, if you just rattle your jewelry. In diezelfde show trad Ross MacManus met zijn orkest op. Ze speelden het nummer If I Had A Hammer. Laten we even kijken naar Elvis die over zijn vader vertelt [filmpje]:

McCartney draaide in kringetjes

Met zoveel overeenkomsten moest er dus wel iets muzikaals groeien tussen McCartney en Costello. Toch liet de samenwerking nog even op zich wachten. Na zijn succesvolle album Tug of War kreeg McCartney het toch wel lastig in de jaren '80. De muzikale projecten die hij aanging waren het nét niet meer. Of helemaal niet. Paul had geen eigen liveband, tourde niet, stortte zich in het filmproject Give My Regards To Broadstreet waarvoor hij zelfs zijn eigen Beatlesnummers opnieuw ging opnemen. Kortom, hij draaide in kringetjes, was opgedroogd en zat vast in zijn eigen te zoetsappige en overgeproduceerde imago. Er was niemand die hem echt creatief uitdaagde of op nieuwe ideeën bracht. Paul miste duidelijk een partner om liedjes mee te schrijven en besloot om contact op te nemen met Elvis Costello. Dat bleek een goede zet. Het duo begon voorzichtig samen te werken. [fimpje]

Een flinke scheut azijn

Die samenwerking startte met het nummer Back On My Feet, een compositie die Paul nog op de plank had liggen en die nog wel wat bijgeschaafd kon worden, Dat deed Costello. Hij hielp Paul met het herschrijven van de tekst. McCartney genoot van de samenwerking. Costello deed hem in bepaalde opzichten aan John Lennon denken, met name aan diens cynisme. Waar Paul te zoetsappig werd, met name in zijn teksten, gooide Elvis er een flinke scheut azijn bij om de nummers weer in balans te brengen. En Elvis was geen ja-knikker. Iets dat Paul hard nodig had. Pauls samenwerking met 10CC's Eric Stewart, een paar jaar eerder, was ongetwijfeld gezellig en aangenaam geweest, maar leverde geen echt vuurwerk op. Het was ook Elvis Costello die tegen Paul McCartney zei: waar is je Beatlesbas? Haal hem uit de koffer en speel er op, het geluid is prachtig. Paul deed wat hem gezegd werd en gebruikt de Hofner vioolbas tot op de dag van vandaag weer tijdens zijn tournees.

1989: daar was ineens de Beatlesbas weer

Het plezier spatte er van af

Ook Costello nam twee nummers mee naar die kennismakingssessies. Op zijn beurt schaafde McCartney mee aan Veronica en Pads, Paws and Claws. Het duo legde de verse ideeën direct vast als demo's in de studio van Paul. Beide nummers zijn terug te vinden op Costello's album Spike uit 1989. Het toegankelijke Veronica, dat handelde over Costello's dementerende grootmoeder, bereikte de 19e plek in de Amerikaanse hitparade. Ondanks het zware thema van het nummer, spatte het plezier van de samenwerking af. Net als van het tweelingnummer My Brave Face, een song die Paul en Elvis schreven voor Flowers In The Dirt. Ook hier was er sprake van succes in de charts: nummer 15 in Nederland, 18 in Engeland en 4 in de US Billboard Contemporary Chart. Hadden Lennon en McCartney zo geklonken als ze eind jaren '80 nog samen liedjes hadden kunnen schrijven? Het is een interessante gedachte. [filmpje]

Elvis en Paul profiteerden beiden van de samenwerking

De schrijfsessies van Paul en Elvis leverden meer nummers voor Flowers In The Dirt op: Don't Be Careless Love, That Day Is Done en You Want Her Too. Interessante composites die zich kenmerkten door lange melodielijnen en teksten die meer diepgang hadden dan menig McCartney-nummer. Het was Elvis die face to face met Paul gitaar zat te spelen, met nieuwe ideeën kwam en ook gewoon kritiek leverde als Pauls ideeën niet goed genoeg waren. Beide heren profiteerden van deze samenwerking. Playboy To A Man en en So Like Candy vonden een plek op Costello's album Mighty Like A Rose (1991), The Lovers That Never Were en Mistress and Maid kwamen op Pauls Off The Ground (1993), Shallow Ground verscheen op het prachtige Costello-album All This Useless Beauty uit 1996. Wat een opbrengst! Maar er was meer. Onlangs bracht McCartney, als voorproefje op de reissue van Flowers In The Dirt al de demo Twenty Fine Fingers naar buiten. Ook hier horen we een soort Lennon/McCartney-magie en -energie die menigeen op het puntje van zijn stoel doet zitten. Wil je helemaal meegenomen worden in de sessies voor Flowers In The Dirt en veel bijzondere fragmenten horen, beluister dan de interessante podcast van de Fab4Cast die ik hier insluit: [geluid]

Costello's ideeën gingen McCartney uiteindelijk te ver

Maar ergens moest het natuurlijk allemaal eindigen. Waar hield de magie op? Het was Elvis Costello die maar met nieuwe en creatieve ideeën bleef komen. Ideeën die naar de smaak van McCartney te ver afdreven van wat de mainstream luisteraar zou plezieren. Costello bedacht dat het interessant zou zijn om eskimo-drummuziek en Bulgaarse volksmuziek toe te voegen. McCartney antwoordde: Look man, we're trying to make records. Scintillating fab hit records that are gonna make people go WOW. Het zorgde ervoor dat Costello Flowers In The Dirt niet mee-produceerde. McCartney koos uiteindelijk toch weer zijn eigen weg. Precies zoals we hem kennen. Paul de einzelgänger, die het graag op zijn eigen manier doet. Toch moet hij Costello dankbaar geweest zijn dat hij weer back on his feet was.

Lennons laatste keer in Liverpool en zijn vakantie in Schotland die niet goed afliep

Reisverhalen blijven leuk om te schrijven. Daarom gaan we deze week weer eens op pad. Op 26 juni 1969 reed John Lennon met zijn Mini Cooper van Weybridge, dat onder de rook van Londen ligt, naar Liverpool. Yoko Ono naast hem. Op de achterbank zaten twee kleine kinderen: Kyoko Cox (5) en Julian Lennon (6). Het pasgetrouwde stel was onderweg naar Schotland. Het moest een vakantie met het nieuwe gezin worden. Alles draaide daarbij om nostalgie. Kyoko was overigens Yoko's dochter uit haar huwelijk met de Amerikaanse filmproducer Anthony Cox. Julian werd geboren uit Johns relatie met Cynthia Powell. Beide kinderen waren op bezoek bij hun moeder en vader, bij wie ze niet permanent woonden. Het zou een even hilarische als desastreuze trip worden en....de laatste keer dat John in Liverpool was.

Beep-beep-yeah!
Die donderdag zetten de Lennons vermoedelijk koers richting Oxford en Birmingham, in noordwestelijke richting. Ze kozen opvallend genoeg voor de betrekkelijk kleine Mini Cooper om de lange reis te maken. Naar Liverpool was het zo'n 350 kilometer rijden. Enkele dagen daarvoor had het stel al een kort bezoekje aan Wales gebracht. Johns geboorteplaats zou de eerste stop van de lange trip naar Schotland worden. Hij had het plan zijn geliefde Aunt Harriet te bezoeken, de jongere zus van zijn tante Mimi en moeder Julia. Ook wilde John tante Anne graag zien. De familie Stanley telde in totaal 5 dochters: Mary (Mimi), Elizabeth (Mater), Anne (Nanny), Julia (Judy) en Harriet (Harrie). John groeide op tussen een aantal sterke vrouwen. Hij noemde ze in een interview dan ook Five fantastic, strong, beautiful and intelligent women.

Drie van Johns tantes: Mater, Harrie en Mimi

Een bedankbriefje voor Aunt Harrie
John had een goede band met zijn Aunt Harrie. Een aantal jaren geleden dook een brief op uit 1951 waarin de 11-jarige John zijn tante bedankt voor de kerstcadeautjes die hij van haar kreeg. In de aanhef noemt hij haar Harrie. Het was deze lieve tante die John in de zomer van 1969 graag nog eens wilde bezoeken. Hij zette dus koers naar Liverpool.

Lamsbout en appeltaart
Nadat John met Yoko en de kinderen die donderdag door Liverpool gereden had, parkeerde hij de auto bij Aunt Harrie voor de deur, op Gateacre Park Drive. In haar boek John Lennon, mijn broer beschrijft Johns halfzusje Julia Baird het bezoek van het stel aan hun tante. Aunt Harrie schrok toen ze haar sterk vermagerde neef voor de deur zag staan. Ze besloot direct een enorm diner in elkaar te zetten, met gebraden lamsbout, jus, muntsaus met kruiden uit eigen tuin, gebakken aardappelen en groenten. Appeltaart met slagroom toe! Julia schrijft in haar boek dat het in huis heerlijk begon te ruiken, maar dat Yoko aankondigde dat zij en John dat soort dingen niet meer aten. Ze nam de keuken over. Volgens de familie Lennon hing ze als een heks met haar lange haren over de pannen. Yoko kookte voor John en zichzelf een macrobiotische maaltijd met gestoomde groenten in Tamarisaus en zette John een minieme portie met organische bruine rijst voor. Het commentaar van Aunt Harrie: Gehakte wortels? John heeft een goed warm maal nodig! Onder het eten zou Yoko oom Norman hebben doorgezaagd over Zen-filosofie. Wat moet dat een hilarische ontmoeting zijn geweest. Twee hippies op bezoek in een degelijk Noord-Engels gezin.

Vermoedelijk de dag van vertrek uit Liverpool. De familie neemt afscheid.

Een raadselachtig bezoek aan Holmbrook Special School
Eenmaal in Liverpool realiseerde John zich dat hij wel een erg kleine auto had meegenomen voor de trip die het gezin mét bagage nog naar Schotland zou voeren. Hij belde daarom zijn vaste chauffeur Les Anthony met het verzoek om de British Leyland Austin Maxi van Weybridge naar Liverpool te rijden. Daar stapten de Lennons over, waarna Anthony de Mini terugreed naar huis. Opmerkelijk genoeg bezochten John, Yoko, Kyoko en Julian ook nog de Holmbrook Special School, aan 1, Blomfield Road. Ze werden er verwelkomd door het personeel en de leerlingen. Wat was de reden voor hun bezoek aan deze instelling voor speciaal onderwijs? Was het omdat de school zo dicht bij Strawberry Field lag? Wilde John rondkijken bij zijn favoriete speelplekken van vroeger? De foto's tonen een vrolijk en ontspannen bezoek, waarbij de leerlingen allemaal een wit petje dragen waar Daily Mirror op lijkt te staan.

Johns Trip-down-memory-lane
Vanuit Liverpool reden de Lennons door naar Schotland. Daar verbleven ze in het dorpje Durness. Een behoorlijk stuk nog, via Edingburgh. Durness was de plek waar John vanaf 9-jarige leeftijd menig vakantie doorbracht met Aunt Mater en haar gezin. Maters tweede man, Bertie Sutherland, bezat een huisje in het dorp dat in het uiterste Noord-Westen van Schotland ligt. Johns trip-down-memory lane kon dus niet compleet zijn zonder een verblijf in het dorp van zijn jeugd. Dit was de plek waar hij als kind wandelde, speelde, viste en kattekwaad uithaalde. Inwoonster Iris MacKay herinnert zich hoe de jonge John enorme hoeveelheden zeewier van het strand meenam en aan de buitenkant van de deuren van de dorpswinkel bevestigde, zodat deze niet meer open konden, zo vertelde ze enkele jaren geleden aan The Guardian.

John (links) trekt een gekke bek op een vakantiefoto met het gezin van zijn tante Mater in Schotland.

John met Yoko, Kyoko en Julian in Schotland

17 hechtingen
De idyllische vakantie kwam op 1 juli vroegtijdig tot een eind toen John een auto-ongeluk veroorzaakte. Tijdens een rit in slecht weer raakte de bijziende Beatle in paniek toen hij een tegenligger op de smalle weg op zich af zag komen. Hij stuurde de auto de weg af en crashte bij het dorp Golspie in een greppel. In het plaatselijke ziekenhuis kreeg hij 17 hechtingen in zijn gezicht. Yoko kwam er met 14 hechtingen in haar voorhoofd iets beter af, Kyoko kreeg er 4 en Julian bleef ongedeerd, hoewel hij in shock was. Julian werd teruggebracht naar Aunt Mater in Durness en daar opgehaald door zijn moeder. Cynthia was zich wild geschrokken dat haar zoon bij een ongeluk betrokken was. Ze bleek niet op de hoogte te zijn dat John Julian mee op vakantie had genomen. Cynthia vloog naar Schotland, legde het laatste gedeelte van de reis per auto af en nam Julian mee naar huis, zo schrijft ze in haar biografie John. Ze vroeg John om uitleg, maar hij weigerde haar in het ziekenhuis onder ogen te komen.

Ik vond deze foto, die ik nog niet eerder gezien had.
Vermoedelijk verlaten John en Yoko hier het Schotse ziekenhuis.

John speelde geen noot mee op Here Comes The Sun
Op diezelfde eerste juli startten de overige drie Beatles in Londen met de opnames van het album Abbey Road. Na enkele dagen keerden de Lennons vanuit Schotland terug naar Weybridge, waar John nog drie dagen rust nam, om zich op 9 juli weer in de studio te vertonen. Toen stond Here Comes The Sun al grotendeels op tape. John Lennon zou zodoende geen noot bijdragen aan het nummer van George Harrison. Dat was hij vermoedelijk sowieso al niet van plan. De gecrashte auto werd trouwens later naar Weybridge getransporteerd. Het wrak kreeg later die zomer een ereplekje in de tuin van Johns nieuwe woning in Tittenhurst Park. Never a dull moment with the Lennons, zullen we maar zeggen.

Every Night: de diamant die door Paul McCartney steeds verder geslepen werd

Paul McCartney mag van de vier Beatles toch echt wel de beste songsmid genoemd worden. Lennon en Harrison schreven als Beatle en in hun solocarrière adembenemende nummers. Krachtig, ontroerend, oprecht. Toch is het Paul die liedjes met een kop en een staart kon én kan schrijven. Hij blijft de man van de sterke melodieën, de handige 'haakjes' die in je hoofd blijven hangen. Liedjes waar je een strik om doet, met de woorden niets meer aan doen. McCartney, de man die ontzettend veel hits maar tegelijkertijd ook heel veel relatief onbekend gebleven pareltjes schreef. Eén van die pareltjes neurie ik heel vaak. Daarom wil ik het er graag eens over hebben. Ik weet zeker dat veel McCartney-fans er een speciaal plekje in hun hart voor hebben: Every Night. Ja mooi, hoor ik je al denken. Ken je het niet, lees en luister dan ook even mee.

The Beatles waren nauwelijks geïnteresseerd

In januari 1969 introduceerde Paul een nieuw nummer tijdens de Get Back-sessies die The Beatles hielden. Uiteindelijk kwamen uit die sessies het album en de film Let it Be voort. Paul had een mooi, klein gitaarnummer geschreven, getiteld Every Night. Hij wilde het graag met The Beatles opnemen. Helemaal af was het nog niet. Luister even mee naar hoe de oerversie klonk. En...laat je vooral niet afschrikken, want het klonk in dit stadium nog echt nergens naar. The Beatles waren dan ook nauwelijks geïnteresseerd. Er werd wat meegepingeld, misschien wel uit beleefdheid. Op 21 en 24 januari experimenteerden The Fab 4 wat met Every Night. Daar bleef het bij. [filmpje] 

Macca ging een maand naar Griekenland

Op 16 mei van dat jaar vlogen Paul en Linda McCartney voor een vakantie naar het eiland Corfu. Het stel verbleef een maand in de Griekse zon en nam even afstand van de steeds complexer wordende verhoudingen binnen The Beatles. Paul zal ongetwijfeld zijn akoestische gitaar mee hebben genomen, want tijdens die vakantie sleutelde hij verder aan Every Night. Toch bleef het nummer verder voorlopig op de plank liggen. Die zomer werkten The Beatles aan hun laatste album, Abbey Road, dat op 26 september 1969 verscheen. Zoals velen weten, kwam de elpee Let it Be daarna nog uit, maar die opnames dateerden al van begin '69. Toen John Lennon in september zei dat hij wel wilde kappen met The Beatles, sloeg die mededeling bij Paul McCartney echt in als een bom. Paul was verward, verdrietig en werd ook behoorlijk depressief. Hij vertrok met Linda en dochters Heather en de pasgeboren Mary naar zijn boerderij in Campbelltown in Schotland. Het was Linda die hem elke ochtend aanspoorde uit bed te komen, te stoppen met de grote hoeveelheden drank die hij was gaan innemen en vooral verder te gaan met zijn leven. 

De McCartneys in Schotland, najaar 1969

Paul boekte de Abbey Road-studio's onder een schuilnaam

Het allerbeste medicijn bleek: liedjes schrijven en opnemen. En dat deed Paul, maar wel op zijn eigen manier. Het gezin keerde vlak voor Kerst terug naar de woning in St. John's Wood, om de hoek bij de EMI-studio's aan Abbey Road in Londen. Paul liet een Studer 4 sporen-recorder bij hem thuis installeren en begon in zijn eentje te schaven aan allerlei liedjes die hij, compleet en incompleet, nog rond had slingeren. Daar was ineens weer dat fijne kleine liedje Every Night. In februari nam Paul de opnames mee naar een kleine studio in Noord-Londen, waar hij de vier sporen overzette op acht sporen en verder ging met opnemen. Later die maand zette hij de sessies, onder de schuilnaam Billy Martin, voort in de Abbey Road studio's. Dat was de plek waar op 22 februari Every Night op de band werd gezet. Paul speelde zelf alle instrumenten.

Pauls soloplaat was een enorm contrast met het rijke geluid van het Abbey Road-album

In april 1970 verscheen Pauls eerste echte solo-album, simpel McCartney genaamd. De eenvoud van de naam dekte de lading van de plaat, die ook rechttoe-rechtaan klonk. Een eerlijke, eenvoudige elpee waarmee Paul terug ging naar de basis. De sound vormde een contrast met het rijke geluid van het album Abbey Road, waarvan de opnames inmiddels ruim een half jaar achter Paul lagen. Every Night, uitgevoerd door 'eenmansorkest McCartney' klonk inmiddels als volgt: [filmpje]

Een mooie kleine song, waarin de smaakvolle akoestische gitaarpartijen opvallen, evenals de mooie akkoordenwendingen, in het bijzonder bij de zinnen:

                                                            A      F#m                 Bm

Every night I want to play out

                                                  F#7                           B     A    G#m  F#m    E

And every night I want to do -  oo  -  oo  -  oo  -  oo

Ze geven je echt het gevoel dat je van een mineur-feel naar majeur gaat en dat gebeurt feitelijk ook. Het is een wendig waarbij je de oren (onbewust) even spitst. Het aflopende "oo - oo" stukje is natuurlijk goed in het gehoor liggend. Typisch McCartney. Op dit punt zou je er al een strikje omheen willen doen. Klaar.

Paul, thuis in zijn eentje aan het werk, met de opnames van zijn soloalbum

Als een goede wijn die verder moet rijpen

Interessant genoeg evolueert Every Night nog verder. Je zou het kunnen vergelijken met een goede wijn die verder rijpt. Er ontstaat meer balans en diepte. Hoe ging dat in zijn werk bij Every Night? Paul herontdekte het nummer weer aan het eind van jaren '70. In november-december 1979 ging hij met zijn laatste line up van Wings op toernee door Engeland om het album Back To The Egg te promoten. En ineens stond Every Night weer op de setlist. Paul speelde het nummer in een iets lager tempo, waardoor het rust kreeg in het geneuriede stukje dat steeds als thema terugkeert. Ook horen we in deze versie voorzichtig al wat nieuwe achtergrondvocalen, gezongen door zijn bandleden. De energie is compleet anders dan die van de versie op het album McCartney, mede door het gitaarspel van sologitarist Laurence Juber. Een virtuoos, maar niet iemand die per se de feel van dit eenvoudige nummer aanvoelde.

Wings anno 1979: Laurence Juber, Steve Holley, Linda en Paul McCartney, Denny Laine

Every Night paste prima in het MTV Unplugged-concept

We maken een sprong in de tijd. In 1989 ontstond ineens de unplugged-rage. Muziekzender MTV nodigde artiesten uit hun hits met volledig akoestische instrumenten te komen spelen. McCartney gaf op 25 januari 1991 acte de présence met zijn huidige band. Materiaal genoeg. Paul speelde een mooie set, bestaand uit oude rockers en standards die hem als kind beïnvloedden, Beatlesnummers én liedjes uit het begin van zijn solocarrière. Bekijk en beluister hier het hele concert. Het is zeer de moeite waard. Van zijn album McCartney speelde hij maarliefst drie nummers, waaronder Every Night. Een leuk detail is dat de sessie op de kop af 22 jaar later plaatsvond dan het moment waarop Paul Every Night aan The Beatles voorspeelde. Hier komen we wat mij betreft op het punt dat het nummer áf is: een nog iets rustiger tempo, de volledig akoestische sound, verder uitgewerkte achtergrondzang, een promintere plek voor de piano. Die piano accentueert bovendien in het geneuriede stukje de overgang van het E- naar het A-akkoord door van de b naar de c naar de cis te klimmen. Steeds een halfje omhoog. Samen met de meerstemmige zang klinkt dat heerlijk, naar mijn smaak. Nog mooier wordt het wanneer Paul en band een stukje acapella inbouwen. Het nummer is nu helemaal af. Niets meer aan doen! [filmpje]

Een geliefd nummer om te coveren
In de loop der jaren hebben heel wat artiesten Every Night gecoverd. Richie Havens nam het in 1980 op voor zijn album Connections. Jamie Cullum leverde in 2014 het nummer aan voor het tribute-album The Art of McCartney. Ik ontdekte ook een hele degelijke coverversie van de Nederlandse singer-songwriter en Beatleskenner Yorick van Norden. Geniet even mee: [filmpje]

Paul McCartney speelde Every Night nog tijdens vele concerten van zijn tournees in het nieuwe millenium. Het nummer stond regelmatig op de setlist. Zo speelde Paul het in 2003, 2004 en 2012 live, in grote stadions. Nooit was het echter zo mooi en intiem als in de MTV-studio's in januari 1991.