Hey Jude: Julian Lennon en zijn vader John

Deze week overleed de legendarische mondharmonicaspeler Toots Thielemans. Hij werd 94 jaar en had een muzikaal CV waar maar weinig muzikanten aan kunnen tippen. John Lennon kocht zijn eerste Rickenbacker-gitaar nadat hij Thielemans er eentje had zien bespelen en noemde Toots een grote inspiratiebron. Wat misschien iets minder bekend is: Toots speelde een mooie mondharmonicasolo op de hit Too Late For Goodbyes van de eerste zoon van John. En dat brengt me direct bij het onderwerp van deze week: Julian Lennon.

Julian en zijn vader
Hij is de oudste van alle Beatles-kinderen, maar natuurlijk geen kind meer. Met zijn 53 jaren is hij zijn vader, die slechts 40 werd, al lang voorbij. Fotograaf, muzikant, filantroop maar ook altijd de zoon van.... Ook is Julian de Jude uit dat ene iconische nummer dat deze week 48 jaar geleden uitkwam. Ironisch genoeg was het niet eens zijn eigen vader die het liedje voor hem schreef. De compositie kwam uit de pen van Uncle Paul. Daarover straks meer. Julian had een enerverende jeugd en vond heel wat uitdagingen op zijn levenspad. Daarbij zijn de nodige parallellen met zijn vader aan te geven, maar is er ook sprake van heel veel verschillen tussen de twee. Het leek me daarom interessant om eens over Julian en de relatie met zijn vader, John Lennon, te schrijven.

Julian Lennon

Het kind dat verborgen moest blijven
John Charles Julian Lennon werd geboren op maandag 8 april 1963 in Liverpool. Daarmee was hij het eerste en laatste Beatleskind, om hem maar even zo aan te duiden, dat in Liverpool ter wereld kwam. De overige zonen en dochters van John, Paul, George en Ringo werden geboren toen The Beatles hun thuisstad al lang en breed hadden verlaten. Julian, vernoemd naar zijn grootmoeder van vaderskant (Julia) en grootvader van moederskant (Charles), zag het levenslicht toen The Beatles net waren doorgebroken in Engeland. Hun debuutalbum Please Please Me stond voor de derde week in de Top-10 van de nationale hitlijsten en The Fab 4 waren steeds vaker in Londen te vinden. Voor optredens en promotieactiviteiten. Ook op het moment waarop Cynthia Lennon (Powell), Johns eerste vrouw, moest bevallen van de kleine Jules. John kwam pas een paar dagen later terug uit Londen om zijn vrouw en pasgeboren zoon te zien. Ik heb Cynthia's boek John (2006) er even bijgepakt en lees dat ze daarin het volgende schrijft over het contact tussen vader en zoon: 'Het was ontroerend om ze samen bezig te zien en ik vond het jammer dat John in de maanden erop niet in de gelegenheid was die band met zijn kind hechter te maken.' John verborg zijn gezin in deze eerste periode. Voor de fans en voor de pers. Een Beatle met een vrouw en kind, het paste volgens het management niet zo goed bij de uitstraling van de band.

Julian in maart 1965, met Cynthia en John

Hey Jules werd Hey Jude
The rest is history, zou je kunnen zeggen: The Beatles werden wereldberoemd en hadden tussen 1963 en 1966 een, op zijn zachtst gezegd, goed gevulde agenda. Er moesten platen komen, films gemaakt, tournees worden gedaan. Dat alles in een moordend schema. John was nooit thuis. Wanneer hij dat wel was, wist de jonge en onervaren vader niet goed wat hij met zijn opgroeiende zoon aan moest.

John met Julian op Kenwood, 1967

Julian zei hier later zelf over dat Paul McCartney juist degene was die hem, als een vader, aandacht gaf: 'Er zijn meer foto's waarop ik met Paul te zien ben dan met met mijn eigen vader.' Het was ook Paul die erg te doen had met de kleine Jules, zoals hij genoemd werd, toen John in 1968 zijn gezin verliet om met Yoko Ono te gaan samenwonen. De tekst van het nummer Hey Jude was dan ook regelrecht bedoeld om de 5-jarige Julian en zijn immer bescheiden moeder Cynthia een hart onder de riem te steken. Hey Jules zong wat lastig, vandaar dat Paul er Hey Jude van maakte:

Hey Jude, don't make it bad

Take a sad song and make it better

And anytime you feel the pain

Hey Jude, refrain

Don't carry the world upon your shoulders

Julian met Paul tijdens de filmopnames van Magical Mystery Tour, 1967

Lucy In The Sky & Goodnight
Julian inspireerde zijn vader trouwens wel tot het schrijven van twee andere liedjes. Het is een bekend verhaal, maar het mag in dit overzicht niet ontbreken. Op een dag kwam de jonge Julian thuis van school. Hij had een tekening bij zich en toen John hem vroeg wat het kunstwerkje voorstelde, antwoordde Julian: 'It's Lucy in the sky, with diamonds.' Hij had zijn schoolvriendinnetje Lucy getekend. John maakte er één van de meest psychedelische Beatles-nummers van. Een jaar later schreef hij Goodnight voor zijn zoon, maar liet Ringo het nummer zingen. Ook hier was weer de afstand tussen vader en zoon voelbaar.

May Pang herstelde het contact tussen John en Julian
Na de scheiding van zijn ouders zag Julian zijn vader nog maar zelden. Dat contact werd nog sporadischer toen John en Yoko een paar jaar later naar New York vertrokken. Julian leidde met zijn moeder een onopvallend en sober bestaan in Engeland en Wales. Hij kende zijn vader vooral van de krantenkoppen, de televisie en de ansichtkaarten die af en toe op de deurmat vielen. In haar biografie beschrijft Cynthia hoe verward Julian was om zijn vader en Yoko op televisie in bed te zien liggen, met allemaal journalisten om hen heen. Toen John en Yoko in 1973 tijdelijk uit elkaar gingen en John een relatie kreeg met May Pang, werd de band tussen vader en zoon beter. Het was May Pang die een verbindende schakel vormde tussen John, Cynthia en Julian en op die manier de voorwaarden schiep voor herstel van het contact. Julian kwam naar de Verenigde Staten en bracht regelmatig tijd door met zijn vader en diens nieuwe vriendin. Er is zelfs een zeer aandoenlijke opname bekend van de 11-jarige Julian die een stukje meedrumt met zijn vader in de studio. Over die periode zei Julian: 'Dad and I got on great deal better then. We had a lot of fun, laughed a lot and had a great time in general when he was with May Pang. My memories of that time with Dad and May are very clear - they were the happiest time I can remember with them.' May Pang en Cynthia bleven bevriend tot Cynthia's (recente) overlijden in 2015. Ook de vriendschap tussen May en Julian duurt tot op de dag van vandaag voort.

Julian met zijn vader en May in Disney Land, Florida, 1974

De positieve invloed van May Pang verdween
Eind goed, al goed, zou je denken. Toch liep het anders. John en Yoko herenigden zich eind 1974 en May Pang verdween uit beeld. (Hoewel...niet helemaal, maar dat is weer een ander verhaal.) Daarmee verdween in ieder geval haar positieve invloed op de onderlinge relaties. Julian bleef zijn vader regelmatig zien in New York en op andere plekken, maar hij ontwikkelde geen warme band met stiefmoeder Yoko. Toen John op 8 december 1980 werd doodgeschoten, was Julian 17 jaar oud. Net zo oud als John was, toen hij zijn moeder Julia verloor. Een opvallende overeenkomst. Cynthia wilde haar kwetsbare en verdrietige zoon naar New York begeleiden, maar bleek niet welkom. Julian mocht zijn beste vriend meenemen. Dat wel. Over wat hij die weken in New York meemaakte, schreef Cynthia Lennon later in haar biografie.

Vernederd door Yoko Ono
In de jaren die volgden, bleef het contact tussen Julian en Yoko lastig. Er volgde een rechtzaak over Julians erfdeel en, hoe pijnlijk, Julian vond persoonlijke bezittingen (waaronder correspondentie tussen hem en zijn vader) terug op veilingen. Daar kocht hij een deel van zijn herinneringen terug. Ik heb er wel respect voor: hij onderging alle vernederingen uit het Ono-kamp als een moedig mens. Van tijd tot tijd liet Julian zijn frustraties over het contact met Yoko doorschemeren in interviews. 'Very manipulative,' noemde hij haar eens in een openhartig gesprek. Toch probeerde hij uit respect voor zijn halfbroer Sean, met wie hij een goede band heeft, de relatie met Yoko beheersbaar te houden. Julian richtte zich echter de afgelopen jaren vooral op de zorg voor zijn moeder en op zijn eigen professionele carrière.

Julian en Sean

Bijna dezelfde zangstem als zijn vader
Julians huidige activiteiten vallen eigenlijk in drie categorieën uiteen. Hij probeerde een muziekcarrière op te bouwen, wat tot op zekere hoogte lukte. Zo scoorde hij hits met Too Late For Goodbyes en Saltwater (zie hieronder). Tot op de dag van vandaag maakt hij muziek, hoewel niet heel intensief. Daarbij valt op dat hij weliswaar minder origineel en experimenteel is dan Sean, maar wel een stuk beter zingt. Ook vind ik de gelijkenis van Julians wat nasale stem met die van zijn vader heel treffend:

Fotografie en goede doelen
De laatste jaren houdt Julian, die tegenwoordig op Mallorca woont, zich voornamelijk bezig met fotografie. Hij exposeert wereldwijd en oogst daarmee de nodige lof. Tenslotte zet Julian zich onophoudelijk in voor een groot aantal goede doelen. Met zijn White Feather Foundation zamelt hij geld in voor humanitaire projecten in Afrika en Latijns-Amerika. Dat doet hij vrij onopvallend, met dezelfde bescheidenheid als die zijn moeder bezat.

Julian en Cynthia

Abbey Road: hoe de hoes tot stand kwam en nog dagelijks wordt gekopieerd

Zijn jullie wel eens op Abbey Road geweest? Om een kijkje te nemen bij de opnamestudio's van The Beatles en uiteraard om via het beroemde zebrapad de drukke straat in Noord-Londen over te steken? Ik geloof dat ik er in totaal drie keer geweest ben. Je kunt het niet laten he, als je als Beatles-fan in Londen bent. Wist je dat fotograaf Iain Macmillan op een vrijdagochtend in augustus 1969 slechts tien minuten kreeg om de hoesfoto te schieten? Tien minuten om vier mannen vast te leggen die in ganzenpas over een zebrapad liepen. Het leverde één van de bekendste albumhoezen uit de muziekgeschiedenis op. Een hoes die mensen tot op de dag van vandaag uitnodigt dezelfde gang over datzelfde zebrapad te maken. In deze augustusmaand, waarin het 47 jaar geleden is dat de foto gemaakt werd, moest ik denken aan die ochtend waarop de vier Beatles in korte tijd een paar keer de straat, vlakbij hun studio overstaken. Niet dat ik er bij was, maar ik vroeg me af hoe het er aan toe zou zijn gegaan, wat de foto op de albumhoes zo mooi maakt en waarom zo veel mensen die foto tot op de dag van vandaag proberen na te maken. We gaan terug naar vrijdag 8 augustus 1969, Abbey Road in de wijk St. John's Wood, in Noord-West Londen.

Het idee en de uitvoering

Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat er drie mensen verantwoordelijk waren voor de manier waarop de beroemde hoes er uiteindelijk uit kwam te zien. Eerst was er, zoals dat wel vaker ging, de creatieve Paul McCartney die wel een goed idee had voor de voorzijde van het album waar The Beatles die zomer aan werkten. Daarnaast was er natuurlijk de genoemde fotograaf en tenslotte had John Kosh zijn inbreng. Kosh was in die tijd verbonden aan het Apple-label van The Beatles en daarbij verantwoordelijk voor het design en de publiciteit van de releases die Apple voortbracht. Paul maakte een schets zijn ideeën voor de hoes. Op de tekening zie je, in het groot, het bovenaanzicht van Abbey Road. Wie de plek kent, ziet rechts vaag de EMI-opnamestudio's en links bovenin de kleine rotonde met de afslag naar Grove End Road weergegeven. Het meest uitgewerkte inzetje, rechtsboven, is van de hand van de fotograaf en laat al een vrij goed ontwerp zien. Een leuk detail is dat ook de albumnaam werd ingetekend. De titel van het album zou uiteindelijk niet op de voorzijde worden vermeld. Het was John Kosh die er voor koos geen enkele tekst op de cover te vermelden. Ook geen bandnaam. Dat laatste was natuurlijk ook niet echt meer nodig. 

De schets van Paul McCartney voor Abbey Road

Wachten op de fotograaf

Tegen half 12 die vrijdagochtend moeten John, Paul, George en Ringo zich verzameld hebben op het bekende trapje van de EMI Studio. Pauls vrouw Linda, ook fotografe, was meegekomen naar de sessie. Het stel woonde praktisch om de hoek, aan Cavendish Avenue. Terwijl The Beatles wachtten op wat komen zou, schoot Linda alvast een paar foto's. Zo heel vaak zagen ze elkaar in die tijd niet meer met z'n vieren. Er werd nauwelijks nog als complete band samengewerkt. Je zou kunnen zeggen dat The Beatles in die laatste fase meer een concept dan een band waren. Dit zijn trouwens niet de allerlaatste foto's van de Fab 4. Die zouden twee weken later gemaakt worden. Toch kun je stellen dat het hier toch wel bijna voorbij was.

Wachtend op het trapje bij de ingang van de studio's

Op een keukentrapje

Een paar minuten later ging de sessie van start. De 30-jarige Schotse fotograaf liet de vier Beatles verschillende keren heen en weer lopen over de zebra. Om het juiste perspectief te krijgen, stond hij midden op straat, op een keukentrap. Een agent hield het verkeer tegen. Graag deel ik hier een aantal foto's, overduidelijk outtakes, die op die warme ochtend in augustus genomen werden. Of ze in de goede volgorde staan, weet ik niet. Door ze achter elkaar te zetten, leveren de plaatjes een aardige reconstructie op van het opvallende tafereel dat die ochtend in Londen plaatsvond. De albumhoes heeft iets legendarisch maar de foto's die er verder gemaakt werden, maken het tafereel juist weer heel alledaags. Een mooi contrast, vind ik. We zien de heren eerst een paar keer heen en weer lopen, waabij Paul McCartney op een gegeven moment zijn sandalen heeft uitgedaan.

Maar het is het nog niet helemaal. Als wij de fotograaf waren geweest, waren we vast ook nog niet tevreden. Het is allemaal nog wat slordig en het beeld klopt nog niet. De sessie gaat dus verder.

Pauls sandalen liggen bij het muurtje, George zoekt even de schaduw,

passanten kijken mee,

er wordt nog wat gedold,

Ringo's jasje wordt nog gefatsoeneerd in een onderonsje met een buurvrouw,
en na ongetwijfeld nog wat heen-en-weer geloop....

....is dit het moment vlák voordat de iconische foto geschoten wordt!

En daar is 'ie: rechte lijn, grote passen, statige loophouding

Wat maakt de hoes van Abbey Road nu zo mooi?
Je kunt er naar blijven kijken en het blijft mooi. Wat zou een opgeleid fotograaf hier van vinden? We zien in ieder geval een rustige evenwichtige compositie, waar ritme en beweging in zit door vier paar benen. De rust zit ook in de kleding. Alle Beatles dragen een effen tenue: wit, zwart, donkerblauw, jeans, waarbij de kleuren niet detoneren met het straatbeeld dat hun decor vormt. Symbolisch kun je zeggen dat John, Ringo, Paul en George hier weglopen van de studio's (waarvan de ingang zich links achter de witte Volkswagen Kever bevindt) waar ze jarenlang aan hun albums werkten. Het klopt feitelijk ook. Abbey Road is het laatste album waaraan The Beatles gezamenlijk werkten. Hoewel Let It Be later verscheen, dateren die opnames van begin 1969. Uit de Abbey Road-hoes is meer symboliek te halen. Het gaat hierbij om de zogenaamde 'verborgen boodschappen' die te maken hebben met de vermeende dood van Paul McCartney. Dat is misschien nog eens stof voor een andere blog.

Wat gebeurt er vandaag de dag op Abbey Road?
Van 8 augustus 1969 maak ik een grote sprong in de tijd en beland ik in het heden. De EMI Studio's zijn inmiddels officieel omgedoopt tot Abbey Road Studio's (want zo heetten ze destijds helemaal niet) en elke dag is het hier in een komen en gaan van toeristen. Meestal arriveren ze met de metro, door uit te stappen bij halte St. John's Wood. Vanaf daar is het een paar minuten lopen naar het kruispunt en de zebra. Het is niet echt nodig de weg te vragen. Volg de toeristen! De meesten nemen eerst een kijkje bij de hekken van de studio. Velen laten er hun naam achter op het witte muurtje, dat enkele keren per jaar overgeschilderd wordt. Waarom eigenlijk nog, zou je denken. En dan is het tijd om De Foto na te maken, wat meestal gepaard gaat met een boel hilariteit...én gevaarlijke situaties. Abbey Road is een erg drukke weg. De meeste automobilisten weten inmiddels wat hier kan gebeuren, dus remmen geduldig om de toeristen de ruimte te geven.

Commentaar van het studiopersoneel: 'We don't know what's going on here,
but it's just another day at the Abbey Road crossing.'

Waarom wil iedereen zo'n foto?
Het antwoord is simpel. Omdat je op deze openbare locatie letterlijk in de voetsporen van The Beatles kunt treden. Veel albumhoezen bevatten foto's die in een anonieme studio werden gemaakt. De hoes van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band is een stuk minder eenvoudig om te reconstrueren. Maar Abbey Road is herkenbaar, openbaar én direct verbonden met de plek waar al die mooie nummers werden opgenomen. Voldoende magie om mensen van over de hele wereld te lokken voor die ene foto. Wie zich thuis verveelt, kan trouwens een kijkje nemen op de Abbey Road Webcam. Als je even geduld hebt, kun je meekijken met wat er dagelijks op het zebrapad gebeurt. In de afgelopen 47 jaren werden hier heel wat bijzondere plaatjes geschoten waarvan ik er tientallen zou kunnen delen. Wat dacht je van deze?

Mijn eigen Abbey Road- moment...en...hebben jullie ook zo'n foto?
Zelf stak ik hier ook meerdere malen over, tijdens drie verschillende Londen-tripjes. De eerste keer samen met mijn broertje. Hou oud waren we hier? 13 en 10 volgens mij. Het maakte indruk hoor. Voor het eerst in het buitenland en dan ook nog op die beroemde plek. Vol ontzag betraden we de zebra. Onze vader, hoe kon het ook anders, maakte de foto.

Met mijn broertje op Abbey Road in de zomer van 1989

Ik ben benieuwd naar júllie Abbey Road-moment. Als je het leuk vindt om je eigen zebra-foto te delen, dan kan dat op de Facebook-pagina van BeatlesTalk. Plaats je kiekje als commentaar onder mijn Abbey Road-blog. Spannend of daar de nodige zebrapaden zullen verschijnen. Ik verheug me er op!

Let Em In: Paul McCartney en zijn gezin op bezoek in Deventer Boekenstad

Vaak heb ik me afgevraagd of The Beatles wel eens in Deventer, mijn geboorte- en woonplaats, zijn geweest. Best een grappige gedachte toch? Natuurlijk is het bekend dat drie van de vier Beatles in juni 1964 in Nederland arriveerden. Ringo Starr was ziek en werd vervangen door Jimmy Nichol. We kennen allemaal de zwartwit-beelden van John, Paul, George en...Jimmy in een rondvaartboot, varend over de Amsterdamse grachten. Gekte langs de kant, mensen die in het water sprongen, chaos in een land dat in veel opzichten nog de 'look and feel' van de jaren '50 had. We kennen de beelden van het tv-interview met The Beatles en het optreden in Blokker. Programmamaker en Beatlesfan Jan Cees ter Brugge schreef trouwens een erg leuk en goed boek over die doldwaze dagen in juni 1964.

Gekte op de grachten: Amsterdam, 6 juni 1964

Deventer als tussenstation?

Maar ja. Amsterdam is geen Deventer. Mijn vraag bleef hangen: waren The Beatles ooit in de stad van de koeken en de boeken, de stad waar ik ter wereld kwam? Al fantaserend, kwam de gedachte bij me op dat de band begin jaren '60, ver voor de grote doorbraak, diverse malen voor optredens van Liverpool op en neer reisde naar Hamburg. De eerste keer reden de jongens met hun bestelbus via Arnhem en Oosterbeek naar Duitsland. Ik blogde er laatst over. In het boek Tune In van Beatles-historicus Mark Lewishon, las ik dat sommige leden van de groep in die Hamburg-periode ook incidenteel terugreisden via het spoor. De trein. Welke route zou je nemen, wanneer je van Hamburg naar Hoek van Holland moet? Zou je dan over Deventer reizen? Het is een interessante gedachte dat er wel eens een Beatle met de trein de Deventer spoorbrug moet zijn overgestoken. Genietend van de mooie skyline van de stad, zittend op zijn versterker, op het balkon. Zou het....?

De Deventer skyline anno nu

Ken je die foto's van Paul McCartney in Deventer?

Ik deelde mijn gedachten een paar maanden geleden met Jan Cees ter Brugge en viel bijna van mijn stoel van verbazing toen ik zijn antwoordmail ontving. Of ik de foto's kende van Paul McCartneys bezoek aan Deventer? Ik knipperde verbaasd met mijn ogen en herlas zijn vraag. Paul McCartney in Deventer? Dus toch! Het voelde bijna alsof er een goedbewaard geheim met me gedeeld werd. Nog nooit had iemand me hierop geattendeerd. Maar het was toch echt zo. Paul McCartney was ooit een paar uur in mijn geboortestad. En dat terwijl ik, bijna tien maanden oud, waarschijnlijk lekker lag te slapen in mijn wieg. Een kilometer of drie verderop. In geen van de boeken die ik las over The Beatles, in geen enkele documentaire die ik zag, was ik ooit gewezen op deze kleine maar fijne gebeurtenis. Een prachtig verhaal, dat ik de afgelopen maanden bijna niet voor me kon houden, maar dat ik uitgerekend deze week ga vertellen. Omdat de gebeurtenissen precies veertig jaar geleden plaatsvonden. Mooier kan het niet.

Jan Cees ter Brugge verklapte mij het verhaal van Paul McCartney in Deventer

Zouden de betrokkenen nog in leven zijn?

Jan Cees stuurde me een aantal artikelen uit het Deventer Dagblad en een publicatie van de Beatlesfanclub om het verhaal te illustreren. Gelukkig hebben we de foto's nog, zou je in zo'n geval zeggen! Hij spoorde me aan contact te zoeken met de mensen die destijds betrokken waren geweest bij dat bezoek. Dat laatste vond ik te moeilijk om te doen. Ik voelde me er wat onzeker over. Veertig jaar geleden. Zouden deze mensen nog in leven zijn? Zouden ze, hoogbejaard, zitten te wachten op een telefoontje van een nieuwsgierig persoon? Ik liet het erbij, maar vind het wel heel leuk wat meer te vertellen over de dag waarop Paul McCartney in mijn geboortestad rondliep. En wie weet melden zich, door dit blogje, nog mensen die dit van dichtbij hebben meegemaakt.

Het Senzora-pand aan de Sluisstraat in Deventer, 
de plek waar het allemaal gebeurde.

Rechtstreeks van Schiphol naar Deventer

Op donderdag 19 augustus 1976 landde er een privévliegtuig op Schiphol. Aan boord waren Paul en Linda McCartney met hun dochters Heather, Mary en Stella (die we tegenwoordig kennen als één van 's werelds beroemdste modeontwerpers). Zoon James was nog niet geboren. Chauffeur en bodyguard Jan Slagt, die wel vaker in Nederland voor de McCartneys werkte, haalde hen van het vliegveld en reed het gezin rechtstreeks naar Deventer. Paul en Linda kwamen van hun boerderij in Schotland. Daar waren ze aan het bijkomen van de grote Wings over America-tournee die net was afgerond. Het stel was druk met diverse projecten, waaronder een boek met foto's van de hand van Linda, dat Linda's Pictures moest gaan heten. En....hoe kon het eigenlijk ook anders....dat boek werd gemaakt in Deventer Boekenstad! 

Paul in Deventer, met de kleine Stella aan zijn hand.
Rechts van hem: Linda met Mary. Achter hen loopt Heather (in het wit).

Paul McCartney wandelde door de Raambuurt

Drukkerij De Lange/Van Leer, één van de vele plaatselijke drukkerijen die voortkomen uit de lange drukkersgeschiedenis van de stad Deventer, had via haar Engelse verkoopafdeling, de opdracht voor het fotoboek weten te bemachtigen. In augustus 1976 waren de voorbereidingen van het overzichtswerk, met Linda's foto's, inmiddels vergevorderd. Zo ver dat de familie McCartney de proefdrukken in Deventer kon komen bekijken. Aan de Sluisstraat in de Deventer Raambuurt werden de McCartneys om kwart voor vijf 's middags opgewacht door een handjevol fans. Er was niet eens sprake van totale gekte bij het pand dat we in de stad nu als het Senzora-gebouw kennen. In Deventer waren net de opnames afgerond van de internationale bioscoopkraker A Bridge Too Far. De inwoners van de stad aan de IJssel waren de afgelopen maanden gewend geraakt aan bezoek van beroemdheden als Sean Connery, Michael Caine en Robert Redford. Evengoed had Paul McCartney het volgens het Deventer Dagblad druk met het uitdelen van handtekeningen.

Tijdens het bekijken van de proefdrukken dringen zich 
 heel wat mensen naar voren om het gezin uitleg te geven!

Ongedwongen sfeer

Na een korte ontvangst door directeur C.J. Boreel op het kantoor van de drukkerij, waarbij het gezin een aantal mooie boeken over Rembrandt en Van Gogh cadeau kreeg, mochten Paul, Linda en de kinderen een kijkje nemen in de werkplaats. Daar lagen de pagina's van de proefdruk van Linda's Pictures voor hen uitgestald. Het Deventer Dagblad schreef: 'In een ongedwongen sfeer wandelde het echtpaar door de drukkerij en bewonderde de manier waarop de medewerkers van De Lange/Van Leer het fotoboek van Linda drukten.' Het boek zou enkele maanden later, in oktober 1976, in een oplage van 25.000 exemplaren op de markt komen.

De familie McCartney na het verlaten van de drukkerij, op weg naar
de auto. Vermoedelijk op de Raambrug, naar het Pothoofd.

Een nachtje in Amsterdam in het huis van Ringo Starr

Na het bezoek aan de Deventer drukkerij, reed Jan Slagt de McCartneys naar Amsterdam. Volgens de chauffeur vertelde Linda enthousiast over de familieboerderij in Schotland. Ook werd er naar (toen nog) Hilversum 3 geluisterd, waar nota bene een programma werd uitgezonden over de traumatische ervaringen van The Beatles in Manila, tijdens hun laatste tournee in 1966. Op dat moment precies 10 jaar geleden. Paul sprak er in de auto over met oudste dochter Heather. In Amsterdam mocht Slagter het gezin afzetten bij een pand dat ofwel van Ringo Starr ofwel van een goede vriend van de drummer was. Ringo schijnt daar zelf wat geheimzinnig over te hebben gedaan, al weten intimi dat hij jaren in het bezit was van een Amsterdams grachtenpand. Paul had Ringo gevraagd of hij er met zijn gezin een nachtje mocht logeren. Ringo was akkoord en had de sleutels al in Schotland afgegeven. Slagter vertelde dat hij nog met het gezin op stap ging om wat boodschappen te doen. Er werd wat fruit en groente gekocht en het Engelse gezelschap kon rekenen op veel verbaasde blikken (zijn ze het, of zijn ze het niet?). Zowel 's avonds als de volgende ochtend werd Amsterdam uitgebreid bekeken. Jan Slagt leverde Paul, Linda en dochters tegen half twee 's middags weer af op Schiphol, vanwaar ze via Londen terugvlogen naar de boerderij in Schotland.

De McCartney-familie in 1976 in Schotland

Jan Cees liep Paul McCartney nét mis 

Mijn enorme dank gaat uit naar Jan Cees ter Brugge, die me bijpraatte over dit mooie verhaal. Misschien lukt het ooit nog enkele direct betrokkenen te spreken. Jan Cees en ik hebben trouwens een bijzondere connectie. Deventer is de plek waar we beiden geboren werden. Sterker nog, we hebben maar één straat van elkaar vandaan gewoond, al was dat in verschillende periodes. Ik was natuurlijk benieuwd of Jan Cees zélf nog wat meegekregen had van het bezoek van Paul McCartney aan Deventer. Eigenlijk had ik wel verwacht dat hij hem aan de Sluisstraat had staan opwachten. Nee, vertelde Jan Cees. Hij had Deventer zelf een maand daarvoor verlaten, om in Amsterdam te gaan studeren....zul je net zien.

Naschrift!
Deze blog kreeg op twee manieren een heel leuk staartje! Rudi Hofman van De Stentor nam contact met me op. Dat leverde een artikel op in de krant van 19 augustus 2016. Precies 40 jaar na dato.

En dat artikel leverde weer een mailtje op van Deventenaar Bert Dijkman, die sinds jonge leeftijd verknocht is aan The Beatles. Hij was erbij en schreef me: 'Ik was dertien en al groot fan. Stond bij de ingang, maar heb er geen klap van kunnen zien. Stukje rug, plukje haar. De fotograaf vond dat sneu en stuurde me later de foto's. Voor zover ik me kan herinneren was het een bliksembezoek, in en uit en wegwezen. Ze zijn zeker Deventer niet meer in geweest.' Ik mocht van Bert de foto's plaatsen die fotograaf Martin Hollering die middag schoot. Een geweldige aanvulling op het verhaal. Bert, bedankt!

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

Foto: Martin Hollering

While My Guitar Gently Weeps: Eric Clapton en The Beatles

Dit voorjaar bracht Eric Clapton een nieuw album uit, getiteld I Still Do. Om de release was vooraf even wat te doen in de pers. Het verhaal ging dat George Harrison, uiteraard via een oude opname, op het album te horen zou zijn. Onder een schuilnaam nog wel, namelijk als l'Angelo Misterioso, een pseudoniem dat George wel vaker gebruikte. Dat soort nieuws leidt altijd tot enige opwinding. Elke nieuwe, onuitgebrachte opname van George, die in 2001 overleed, is natuurlijk spannend. Maar het was niet waar, verklaarde Clapton. Evengoed is I Still Do een mooi, warm geproduceerd album, waarop Claptons liefde voor de blues goed te horen is. Ik heb groot respect voor Eric Clapton. De inmiddels 71-jarige gitaarheld heeft een lange staat van dienst in de muziekwereld. Zijn privéleven was van tijd tot tijd bijzonder zwaar, maar...zoals dat gaat in de kunsten, het inspireerde hem tot het componeren van hartverscheurend mooie muziek. Tussen Eric Clapton en The Beatles bestaan de nodige connecties, waarbij zijn vriendschap met George Harrison de belangrijkste is. Een vriendschap die bijzonder ver ging.

Eric Clapton en George Harrison in 1969

In het voorprogramma van The Beatles

In 1964 speelde de piepjonge Eric Clapton, hij was nog maar 19, bij The Yardbirds. Deze Engelse bluesband was geboekt als het voorprogramma van The Beatles, bij een kerstshow in Londen. Het kwam vanzelfsprekend tot een ontmoeting tussen beide bands. In de jaren daarna ontmoetten Clapton en de vier Beatles elkaar veelvuldig in het Londense uitgaansleven. Met name tussen George Harrison en Eric Clapton ontstond een hechte vriendschap.

1968 als sleuteljaar en de chocoladeverslaving van Eric

In 1968 kwam de relatie tussen Clapton en The Beatles in een stroomversnelling. George Harrison schreef mee aan Claptons nummer Badge dat later zou verschijnen op het afscheidsalbum van superband Cream. George nodigde Eric in september van dat jaar uit bij één van de sessies van het White Double Album. The Beatles waren die dag bezig met de opnames van While My Guitar Gently Weeps. Clapton kreeg alle ruimte van Harrison om de gitaarsolo te verzorgen. John Lennon was afwezig. In de nadagen van de band kwam het vaak voor dat de vier Beatles niet meer tegelijkertijd in de studio aan het werk waren. Clapton inspireerde Harrison trouwens bij het schrijven van het nummer Savoy Truffle, waarin de inhoud van een complete doos met bonbons van Mackintosh Good News beschreven wordt. Eric Clapton was namelijk gek op chocolade. Na zinnen als cream tangerine, montelimar, a ginger sling with a pineapple heart, coffee dessert, yes you know it's Good News, waarschuwt George Eric. Als hij door blijft snoepen, zullen zijn tanden het begeven: but you have to have them all pulled out after the savoy truffle. De humor van Harrison.

John Lennon en Eric Clapton

Lennon wilde Clapton wel bij The Beatles hebben

Het was ook Eric Clapton die dat jaar een deel van de gitaarpartijen verzorgde op George Harrisons eerste solo-album Wonderwall, dat de soundtrack vormde van de gelijknamige film. Tevens speelde Clapton samen met Lennon in de gelegenheidsband The Dirty Mac, rond het Rock 'n' Roll Circus-project van de Rolling Stones. John Lennon wist dus heel erg goed hoe fenomenaal Eric Clapton gitaar speelde. Toen er een paar maanden later spanningen binnen The Beatles waren en George uit de band dreigde te stappen, stelde John gortdroog voor om hem maar door Eric Clapton te vervangen. Zo ver kwam het trouwens niet. De vriendschap tussen George en Eric leed er niet onder. De twee bleven tijd samen doorbrengen. In het voorjaar van 1969 schreef George het nummer Here Comes The Sun in Erics tuin, geïnspireerd door de eerste warme zonnestralen van dat jaar.

Jouw vrouw, mijn vrouw

Tjsa, en dan kom ik natuurlijk op de kwestie Pattie Boyd. George had fotomodel Pattie Boyd in 1964 ontmoet tijdens de opnames van de eerste Beatlesfilm A Hard Days Night en het koppel trouwde op 21 januari 1966. 

Pattie Boyd en George Harrison

De Harrisons waren dik bevriend met Eric Clapton, maar de goede huisvriend werd zowaar verliefd op de beeldschone Pattie. Clapton hield zijn verliefdheid eerst nog voor zich, maar al snel was bleek de situatie voor hem onhoudbaar. Op een dag vroeg Eric Pattie of hij haar iets mocht laten horen. Het was het nummer Layla, waarin hij zong over zijn wanhopige gevoelens:

Layla, you got me on my knees

Layla, I'm begging darling please

Layla, darling won't you ease my worried mind

Goedkeuring van George

Aanvankelijk ging Boyd niet in op Claptons avances, maar uiteindelijk kregen de twee in 1974 officieel een relatie, toen George en Pattie hun scheidingsprocedure inzetten. De inmiddels 72-jarige Pattie was vorige week nog in Liverpool, bij de expositie van haar foto's van George en Eric in het Beatlesmuseum in de Albert Dock. Beelden uit het verleden dat zij deelde met deze twee muzikanten. George was destijds trouwens snel op de hoogte van de gevoelens tussen zijn vrouw en beste vriend en het duurde niet lang voor hij hen zijn zegen gaf. Zijn vriendschap met Eric leed er wederom niet onder en George was zelfs in 1979 getuige op het huwelijk van Eric en Pattie. Tijdens de huwelijksreceptie kwam het trouwens bijna tot een Beatlesreünie. Zo stonden Paul, Ringo en George, samen met nog een aantal muzikanten vol overgave te jammen in de tuin van het pasgetrouwde stel. John Lennon zat in die tijd al lang en breed in New York. Hij had best willen komen, zei hij. Als hij maar geweten had dat er een feestje was.

Paul McCartney, Lonnie Donegan, George Harrison en Ringo Starr
op de bruiloft van Eric Clapton en Patty Boyd, 19 mei 1979

Volop samenwerking met de ex-Beatles

Na het uiteengaan van The Beatles werkte Eric Clapton regelmatig met de ex-bandleden samen. Zo trad Eric op met John Lennons Plastic Ono band. In de nadagen van The Beatles toerde hij trouwens ook al met George Harrison en de band Bonnie and Delaney. Clapton speelde gitaar op veel van Georges solo-albums, waaronder All Things Must Pass en stond zij aan zij met zijn vriend op het grote benefietconcert voor Bangladesh. Zwaar onder de verdovende middelen, dat wel. Eric worstelde heel wat jaren met drank en drugs. In 1991 wist hij zijn trouwe vriend George over te halen om samen op tournee te gaan door Japan. Paul McCartney tenslotte leverde in recentere jaren een bijdrage aan Eric Claptons album Old Sock, waarop voornamelijk covers te vinden zijn.

George en Eric tijdens het Prince's Trust Concert in 1987

Waarom werd Eric Clapton geen Traveling Wilbury?
Eind jaren '80 formeerde George Harrison de band The Traveling Wilburys, waarvoor hij zijn vrienden Jeff Lynne, Roy Orbison, Tom Petty en Bob Dylan vroeg. Het project kwam voort uit de sessies voor het succesvolle solo-album Cloud Nine. Op die Harrison-plaat nam Eric Clapton een deel van de gitaarpartijen voor zijn rekening. De vraag is waarom muziekmaatje Clapton niet toetrad tot het illustere gezelschap. Had hij andere verplichtingen? Had hij er geen zin in? Mocht het contractueel niet? Ik heb nog gezocht naar een verband met de voor Clapton zware periode na het noodlottige ongeval waarbij zijn vierjarige zoontje Conor om het leven kwam. Dat drama voltrok zich echter pas in 1991. Of was hij aan het afkicken van de verdovende middelen? Misschien heeft iemand een idee waarom Clapton nooit een Wilbury werd. Ik hoor het graag!

Bob Dylan, Jeff Lynne, Tom Petty, George Harrison en Roy Orbison:
The Traveling Wilburys

The Concert For George
Waar ik absoluut niet aan voorbij mag gaan, is het eerbetoon dat Eric in 2002 bracht aan George Harrison. Een jaar na het overlijden van George, organiseerde Clapton, in nauwe samenwerking met Georges weduwe en zoon The Concert For George. Een hartverwarmende avond in de Londense Royal Albert Hall, waarbij Georges liedjes gespeeld werden door zijn vrienden. Het werd een echte East Meets West-avond, met Ravi en Anushka Shankar, Ringo Starr, Paul McCartney, Monthy Python, Billy Preston, Jools Holland, Tom Petty en vele anderen. Met enorme gedrevenheid en precisie had Eric Clapton de muzikale touwtjes in handen. Als laatste eerbetoon aan zijn trouwe vriend. Natuurlijk werd ook While My Guitar Gently Weeps gespeeld. Het nummer dat Eric en George voor altijd zal blijven verbinden. Bekijk hier de live-uitvoering, waarop ook Georges zoon en evenbeeld Dhani Harrison, Paul McCartney en Ringo Starr te zien zijn. Naast vele andere muzikanten.

Voer voor een Fab4Cast!
Tijd om dit ongetwijfeld niet complete overzicht af te sluiten. Het was een poging om de bijzondere relatie tussen Eric Clapton en The Beatles te schetsen. Eigenlijk is dit voer voor een hele mooie uitzending van de interessante podcastserie Fab4Cast. Materiaal genoeg, zou je zeggen!